Qua mô tả thì đó là sâu ăn tạp (miền Bắc gọi là sâu khoang). Loài sâu này có tên khoa học là: Spodoplera litura Far, thuộc họ ngài đêm (Noctuidae), bộ cánh vẩy (Lepidoptera). Đây là một loài sâu sâu đa thực, vì ngoài cây đưa hấu như bạn đã gặp chúng còn gây hại rất nhiều loại cây trồng khác thuộc 99 họ thực vật khác nhau, vì thế việc phòng trị chúng đôi khi cũng gặp không ít khó khăn do nguồn thức ăn của chúng rất dồi dào và liên tục có mặt trên đồng ruộng.
Con trưởng thành dài khoảng 15-2mm, sải cánh rộng khoảng 35-40 mm, đầu màu đen, ngực có nhiều lông màu vàng rơm bao phủ, cánh có màu xám đen với nhiều vệt màu vàng rơm và có đường viền chạy dọc bìa cuối cánh, cánh sau màu trắng óng ánh xà cừ khi trưởng thành vừa vũ hóa được vài giờ, chúng thích mùi chua ngọt. Trưởng thành thường hoạt động và bắt cặp vào ban đêm (thường hoạt động mạnh nhất từ chập tối đến lúc nửa đêm) và đẻ trứng vào đêm hôm sau. Ban ngày ẩn nấp ở mặt dưới của lá đậu hoặc ở bụi cỏ, lùm cây.
Trứng đẻ thành từng ổ ở mặt dưới của lá, có ìớp lông tơ màu vàng óng ánh bao phủ bên ngoài. Lúc mới đẻ trứng có màu vàng hơi xanh, sau chuyển dần sang màu vàng và lúc sắp nở có màu đen.
Sâu non có 6 tuổi, cơ thể hình ống màu xanh lục hoặc xám, vạch lưng và vạch phụ lưng màu vàng. Trên mỗi đốt dọc theo vạch phụ lưng có một vệt màu đen hình bán nguyệt, trong đó vệt đen ở đốt thứ 1 và đốt thứ 8 của bụng là lớn nhất. Sau khi nở sâu non soogns tập trung quanh ổ trứng ăn vỏ trứng và gặm biểu bì lá, khi bị khua động chúng nhanh chóng phân tán ra xung quanh hoặc nhả tơ dong mình rơi xuống. Khi lớn sâu phân tán dần ra xung quanh, kha năngcẳr\ phá tăng dần, chúng gặm biểu bì lá chỉ còn trơ lại màng trắng. Từ tuổi ba, bốn trở đi sâu cắn phá mạnh làm lá bị lủng lỗ trỗ, xơ xác chỉ còn trơ lại gân lá. Khi có trái sâu cạp vỏ trái và đục thủng vỏ trái, cho đục bị hư thối loang dần ra xung quanh. Làm hư trái dưa. Tuổi nhỏ sâu thường sống trên cây, nhưng từ tuổi 4 trở đi chúng thường chui xuốngđất, hoặc ẩn nấp ở những chỗ tối thiếu ánh sáng dưới tán lá. Ban đêm mới chui lên cắn phá. Khi đụng đến sâu cuộn tròn lại nằm bất động.
Đẫy sức sâu chui xuống đất làm một cái kén bằng đất hình bầu đục để hóa nhộng. Nhộng dài khoảng 20mm, hình ống, màu nâu tươi, cuối bụng có một đôi gai ngắn.
Để phòng trị sâu cần áp dụng nhiều biện pháp, sau đây là những biện pháp chính:
- Nếu vụ trước đã trồng dưa hấu hoặc một số loại cây rau màu khác cũng là ký chủ của sâu ăn tạp thì trước khi gieo hạt cần cây cuốc đất phơi ải kỹ để diệt sâu, nhộng còn đang sống trong đất. Nếu có thể bạn nên rải một số loại thuốc hột như Basudin, Furadan, Regent, Padan sau đó trộn đều thuốc vào đất để diệt sâu, nhộng đang nằm trong đất.
- Kiểm tra ruộng đưa thường xuyên để phát hiện và thu gom ổ trứng, ổ sâu non vừa nở chưa kịp phân tán đem tiêu hủy.
- Có thể làm bẫy bả chua ngọt để nhử con trưởng thành đến tiêu diệt bằng cách dùng 4 phần mật (dường đen) trộn với 4 phần dấm, một phần rượu và một phần nước, sau đó cứ 100 phần hỗn hợp này trộn thêm vào 1 phần thuốc trừ sâu Dipterex (hoặc Dipteeide 90WP, hay Dip 80 SP). Bả pha xong đặt trong chậu sành, nhựa... mỗi chậu khoảng 0,25-0,5 lít, đặt cao khỏi mặt đất khoảng 0,5 -1 mét nơi đầu gió, mỗi ha khoảng 7-10 chậu, cứ khoảng một tuần thay bả mới một lần. Ngoài ra bạn cũng có thể sử dụng bả dộc bằng cách dùng một phần thuốc Sumicidin 10EC với 10-15 phần mồi cám, bột bắp, thấm nước cho nhão rồi đặt rải rác trong ruộng vào buổi tôi để nhử sâu tuổi lớn ban đêm chui từ đất lên gây hại, khi áp dụng biện pháp này cần hết sức chú ý không cho gà vịt chui vào ruộng rất dễ gây ngộ dộc.
- Nên thăm ruộng đưa thường xuyên để kịp thởi phát hiện và có biện pháp diệt trừ sâu kịp thời, khi phát hiện ruộng đưa có nhiều sâu bạn có thể luân phiên sử dụng một trong các loại thuốc trừ sâu như: Sumicidin 10 hoặc 20EC; Sumithion 50 hoặc 100EC; Basudin 40EC; Videci 2,5ND: Visher 25ND;... Để hiệu quả diệt sâu cao, nên xịt thuốc lúc sâu còn nhỏ tuổi chưa kịp phân tán rộng (nhớ xịt ướt mặt dưới cửa lá), khi sâu đa số tuổi lớn nên xịt thuốc vào lúc buổi chiều mát để đến đêm sâu bò lên cắn phá sẽ dễ bị trúng thuốc hơn. Do sâu có tính kháng thuốc rất mạnh, vì thế không nên sử dụng một loại thuốc liên tục 3 lần (dù thuốc đó rất có hiệu quả diệt sâu). Nếu ruộng đã bị sâu gây hại nặng, sau khi xịt thuốc bạn phải bón bổ sung thêm phân, tưới đủ nước để giúp cây mau hồi phục.
|
