Bệnh cháy là hay còn gọi là bệnh đạo ôn do nấm Pyricularia oryzae gây ra. Tính chất nghiêm trọng của bệnh này không chỉ là chúng phân bố rộng mà còn do chúng gây hại cho cây lúa ở nhiều giai đoạn từ cây mạ đến giai đoạn trổ bông, làm cho lá lúa có thể bị cháy khô và hạt lúa bị khô lép, gâu thiệt hại từ 10-50% năng suất lúa nêu không phát hiện kịp để phòng trị.
- Triệu chứng: Đối với những giống có khả năng chống chịu cao chỉ thấy những chấm nâu li ti bằng đầu ghim, những guống chống chịu kém thì vết bệnh ban đầu tròn nhỏ màu xanh xám nhạt, sau đóBệnh cháy là hay còn gọi là bệnh đạo ôn do nấm Pyricularia oryzae gây ra. Tính chất nghiêm trọng của bệnh này không chỉ là chúng phân bố rộng mà còn do chúng gây hại cho cây lúa ở nhiều giai đoạn từ cây mạ đến giai đoạn trổ bông, làm cho lá lúa có thể bị cháy khô và hạt lúa bị khô lép, gâu thiệt hại từ 10-50% năng suất lúa nêu không phát hiện kịp để phòng trị.
- Triệu chứng: Đối với những giống có khả năng chống chịu cao chỉ thấy những chấm nâu li ti bằng đầu ghim, những guống chống chịu kém thì vết bệnh ban đầu tròn nhỏ màu xanh xám nhạt, sau đó ngả vàng và lan rộng thành hình thoi, nhọn ở hai đầu, lưu ý là có chấm xám ở giữa. Tại những vết chấm xàm này có rất nhiều bào tử nấm được phát sinh từ đó và phát tán vào không khí để lây lan khắp nơi. Áp dụng trong thực tế, ta có thể làm ô dự báo khoảng 1m2 (sạ dày và bón nhiều phân đạm), khi thất vết bệnh xuất hiện điển hình (dạng hình thoi) trên ô dự váo thì phải phun thuốc kĩ toàn bộ ruộng lúa (nhất là lúa bệnh tại ô dự báo). Ngoài ra việc chọn giống lúa kháng bệnh phù hợp với chất đất của từng địa phương cũng là điều cần lưu ý đến.
- Về dinh dưỡng: Khi bón thức đạm nhiều và thúc muộn cũng làm cho bệnh trầm trọng, do đamh hòa tan tích lũy trong cây có thể là thức ăn phù hợp với sự sinh trưởng của nấm. Khi bón thừa đạm và kali đều làm tăng bệnh. Vì vậy, cần lưu ý bón đạm khoảng 80-100kg/ha là vừa đủ hoặc dựa vào bản so mày lá lúa để bón phân hợp lý, hoặc có thể dùng phân bón là VI-PAC 88 phun ở giai đoạn để nhành và lúa làm đòng để giúp cho cây lúa vừa phát triển tốt vừa có thể hạn chế bệnh, vì trong loại phân bón này đã có hàm lượng NPK cân đối và một số vi lượng thích hợp giúp cây có thể cứng cáp hơn, tăng khả năng chống chịu bệnh.
- Về điều kiện khô hạn: Khi đất bị khô hạn thì khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây lúa giảm sút, quá trình trao đổi chất diễn ra kém, do đó cây lúa không chống chọi được bệnh. Vì vậy, cần giữ mực nước đầy đủ trên mặt ruộng, tránh để ruộng bị khô nước khi dịch bệnh đang xảy ra. Về điều kiện khí hậu thời tiết: Khi nhiệt độ không khí khoảng 24-280C, độ ẩm trên 80% thì bào tử có thể nảy mầm tạo thành giác bám, sau đó chúng đâm xuyên vào vách tế bào lá lúa để phát triển và gây hại cho mô cây. Trong vụ lúa Đông Xuân khí hậy thường mát mẻ, độ ẩm cao, nên bệnh đạo ôn gây hại nặng nhất. Hoặc khi mưa nhỏ kéo dài, trời âm u, đêm có sương mù nhiều cũng là điều kiện thuận lợi cho bệnh đạo ôn phát triển. Do đó mọi người phải theo dõi dự báo thời tiết và thăm đồng thường xuyên để phun thuốc phòng trừ khi bệnh chớm xuất hiện.
- Về sự lây lan của nấm bệnh: Bào tử có thể bay trong không khí và theo gió lây lan khắp nơi. Vì vậy cần phải cày vùi rơm rạ sau thu hoạc, thu gom- tiêu diệt lúa rày- lúa chét, cỏ dại mọc ven bờ để tránh mầm bệnh lưu tồn và lây lan cho những vụ sau. Ngoài ra, nấm cũng có thể lây lan qua các hạt bị bệnh, chúng có thể được tìm thấy trong phôi, nội nũ, vỏ hạt lúa. Vì vậy việc xử lý hạt giống trước khi gieo sạ cũng cần được quan tâm. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc hóa học đặc trị bệnh đạo ôn nhưng khi xử lý hạt giống thì mọi người nên chọn thuốc: Workup 9SL, Vicarben 50HP, Vixazol 275SC, Viram Plus 500SC....để vừa trừ nấm đạo ôn vừa trừ được mầm những của những loại nấm khác như nấm gây bệnh đốm nâu, lúa von,..
- Về thuốc phòng trừ bệnh đạo ôn: Hiện nay có rất nhiều loại thuốc để phòng trừ bệnh đạo ôn một hiệu quả cao và phổ biến đó là : Vifusi 40ND, Fuji - One 40ND, Vifuki 40ND, Vikita 50ND,...Tuy nhiên, để việc phòng trừ bệnh đạo ôn đạt hiệu quả, khi phun thuốc nên chú ý để thuốc bám đầu trên lá và trên bông; lượng nước thuốc phun cũng phải tùy thuộc giai đoạn lúa, ví dụ như phun thuốc khi lúa ở giai đoạn đẻ nhánh thì lượng nước thuốc chỉ cần khoảng 320 lít/ha, nhưng khi cây lyas đã lớn kín hàng thì lượng nước thuốc phun phải nhiều hơn để đảm bảo nước thuốc phủ đều khắp diện tích mặt lá và bông lúa. Mặt khác, khi phun thuốc vào buổi sáng sớm thì nên dùng cành cây gạt sương đọng trên lá trước, vì giọt sương đọng trên lá có thể kéo nước thuốc rơi xuống đất khi phun thuốc, hoặc nên phun thuốc vào buổi chiều mát. Khi bệnh đạo ôn đã phát triển mạnh thì việc phun thuốc không thể chỉ tiến hành 1 lần mà phải phun thuốc ít nhất 2 lần.
ngả vàng và lan rộng thành hình thoi, nhọn ở hai đầu, lưu ý là có chấm xám ở giữa. Tại những vết chấm xàm này có rất nhiều bào tử nấm được phát sinh từ đó và phát tán vào không khí để lây lan khắp nơi. Áp dụng trong thực tế, ta có thể làm ô dự báo khoảng 1m2 (sạ dày và bón nhiều phân đạm), khi thất vết bệnh xuất hiện điển hình (dạng hình thoi) trên ô dự váo thì phải phun thuốc kĩ toàn bộ ruộng lúa (nhất là lúa bệnh tại ô dự báo). Ngoài ra việc chọn giống lúa kháng bệnh phù hợp với chất đất của từng địa phương cũng là điều cần lưu ý đến.
- Về dinh dưỡng: Khi bón thức đạm nhiều và thúc muộn cũng làm cho bệnh trầm trọng, do đamh hòa tan tích lũy trong cây có thể là thức ăn phù hợp với sự sinh trưởng của nấm. Khi bón thừa đạm và kali đều làm tăng bệnh. Vì vậy, cần lưu ý bón đạm khoảng 80-100kg/ha là vừa đủ hoặc dựa vào bản so mày lá lúa để bón phân hợp lý, hoặc có thể dùng phân bón là VI-PAC 88 phun ở giai đoạn để nhành và lúa làm đòng để giúp cho cây lúa vừa phát triển tốt vừa có thể hạn chế bệnh, vì trong loại phân bón này đã có hàm lượng NPK cân đối và một số vi lượng thích hợp giúp cây có thể cứng cáp hơn, tăng khả năng chống chịu bệnh.
- Về điều kiện khô hạn: Khi đất bị khô hạn thì khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây lúa giảm sút, quá trình trao đổi chất diễn ra kém, do đó cây lúa không chống chọi được bệnh. Vì vậy, cần giữ mực nước đầy đủ trên mặt ruộng, tránh để ruộng bị khô nước khi dịch bệnh đang xảy ra. Về điều kiện khí hậu thời tiết: Khi nhiệt độ không khí khoảng 24-280C, độ ẩm trên 80% thì bào tử có thể nảy mầm tạo thành giác bám, sau đó chúng đâm xuyên vào vách tế bào lá lúa để phát triển và gây hại cho mô cây. Trong vụ lúa Đông Xuân khí hậy thường mát mẻ, độ ẩm cao, nên bệnh đạo ôn gây hại nặng nhất. Hoặc khi mưa nhỏ kéo dài, trời âm u, đêm có sương mù nhiều cũng là điều kiện thuận lợi cho bệnh đạo ôn phát triển. Do đó mọi người phải theo dõi dự báo thời tiết và thăm đồng thường xuyên để phun thuốc phòng trừ khi bệnh chớm xuất hiện.
- Về sự lây lan của nấm bệnh: Bào tử có thể bay trong không khí và theo gió lây lan khắp nơi. Vì vậy cần phải cày vùi rơm rạ sau thu hoạc, thu gom- tiêu diệt lúa rày- lúa chét, cỏ dại mọc ven bờ để tránh mầm bệnh lưu tồn và lây lan cho những vụ sau. Ngoài ra, nấm cũng có thể lây lan qua các hạt bị bệnh, chúng có thể được tìm thấy trong phôi, nội nũ, vỏ hạt lúa. Vì vậy việc xử lý hạt giống trước khi gieo sạ cũng cần được quan tâm. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc hóa học đặc trị bệnh đạo ôn nhưng khi xử lý hạt giống thì mọi người nên chọn thuốc: Workup 9SL, Vicarben 50HP, Vixazol 275SC, Viram Plus 500SC....để vừa trừ nấm đạo ôn vừa trừ được mầm những của những loại nấm khác như nấm gây bệnh đốm nâu, lúa von,..
- Về thuốc phòng trừ bệnh đạo ôn: Hiện nay có rất nhiều loại thuốc để phòng trừ bệnh đạo ôn một hiệu quả cao và phổ biến đó là : Vifusi 40ND, Fuji - One 40ND, Vifuki 40ND, Vikita 50ND,...Tuy nhiên, để việc phòng trừ bệnh đạo ôn đạt hiệu quả, khi phun thuốc nên chú ý để thuốc bám đầu trên lá và trên bông; lượng nước thuốc phun cũng phải tùy thuộc giai đoạn lúa, ví dụ như phun thuốc khi lúa ở giai đoạn đẻ nhánh thì lượng nước thuốc chỉ cần khoảng 320 lít/ha, nhưng khi cây lyas đã lớn kín hàng thì lượng nước thuốc phun phải nhiều hơn để đảm bảo nước thuốc phủ đều khắp diện tích mặt lá và bông lúa. Mặt khác, khi phun thuốc vào buổi sáng sớm thì nên dùng cành cây gạt sương đọng trên lá trước, vì giọt sương đọng trên lá có thể kéo nước thuốc rơi xuống đất khi phun thuốc, hoặc nên phun thuốc vào buổi chiều mát. Khi bệnh đạo ôn đã phát triển mạnh thì việc phun thuốc không thể chỉ tiến hành 1 lần mà phải phun thuốc ít nhất 2 lần.
|
