Đề nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của việc trừ cỏ dại, chăm sóc bảo vệ cây trồng, tục ngữ xưa đã có câu “công trồng là công bỏ, công làm cỏ là công ăn”. Cỏ dại không chỉ cạnh tranh ánh sáng, nước, dinh dưỡng với cây trồng mà còn là ký chủ, nơi ẩn náu của các bệnh nấm, vi khuẩn virus và nhiều loại sâu bọ, côn trùng gây hại. Cỏ dại còn gây trở ngại cho các công việc chăm sóc khác, thu hoạch sản phẩm và ảnh hưởng xấu đến cả chất lượng của sản phẩm.

Trên đồng ruộng mía thường có nhiều loại cỏ: cỏ hàng năm (sinh sản) bằng hat, cỏ nhiều năm (sinh sản bằng thân, rễ, củ...), cỏ một lá mầm (lá nhỏ), cỏ hai lá mầm (lá to) v.v... Ở nhũng vùng đất cao, đất đồi gò thường có những loài cỏ rất khó diệt như: cỏ gianh, cỏ mắc cỡ v.v... Làm cỏ cho mía là một khâu công việc cần nhiều lao động và chi phí tốn kém. Nếu làm cỏ thủ công, mỗi lần phải mất từ 20–30 công/ha mía. Tuy nhiên đó lại là công việc làm tăng năng suất cây trồng. Nhiều kết quả nghiên cứu ghi nhận: trừ cỏ không kịp thời năng suất ruộng mía có thể bị giảm 20 – 30%.

Công việc trừ cỏ và chăm sóc mía lần đầu thực hiện vào lúc nào?

Ruộng mía sau khi trồng từ 10 – 15 ngày mầm bắt đầu mọc lên khỏi mặt đất. Thời gian mầm mọc mía kéo dài khoảng 2 – 3 tuần lễ (hoặc lâu hơn) tuỳ thuộc giống mía và thời vụ trồng. Ở miền Bắc, nếu trồng vào mùa rét thì thời gian mầm mọc sẽ chậm và kéo dài nhiều tuần. Như vậy, đợt làm cỏ đầu tiên, kết với các công việc chăm sóc thực hiện trong khoảng từ 4 – 6 tuần lễ từ khi trồng, mía có 5 – 7 lá và bước sang thời kỳ đẻ nhánh. Những công việc cụ thể của đợt làm cỏ và chăm sóc này là:

Kiểm tra và trồng giậm vào những chỗ bị mất quãng trên hàng mía do hom trồng mầm không mọc để bảo đảm mật độ cây của ruộng mía (sử dụng mầm hom dự phòng ở hai đầu hàng mía đã chuẩn bị để trồng giậm).

Tiến hành làm cỏ trong và giữa hai hàng mía. Kết hợp diệt cỏ, xới váng đất và bón phân thúc đợt một tạo điều kiện cho đất tơi xốp để bộ rể phát triển và cây đẻ nhánh mạnh.

Trừ cỏ và chăm sóc mía lần hai được thực hiện vào lúc nào?

Trừ cỏ và chăm sóc mía lần hai được tiến hành khi mía kết thúc đẻ nhánh chuyển sang thời kỳ làm dóng vươn cao, tức là khoảng 8 – 9 tuần lễ từ khi trồng. Đây là đợt làm cỏ và chăm sóc hết sức quan trọng. Vì ở thời điểm này mía và cỏ dại đều phát mạnh cùng tranh chấp quyết liệt với nhau: nước, dinh dưỡng, ánh sáng và không khí. Những công việc cụ thể của đợt này phải thực hiện là:

Kết hợp diệt cỏ, bón thúc phân đợt hai mía và xuống đất (vun) đầy rãnh trồng để giữ gốc tạo thuận lợi cho cây làm dóng vươn cao (ở những vùng đất thấp mía cần vun vồng thì cũng thực hiện kết hợp luôn ở đợt này).

Kiểm tra sâu bệnh hại mía. Nếu phát hiện có mầm mống của sâu bệnh hại (các loài quan trọng) cần được giải quyết, xử lý kịp thời.

Những nơi có điều kiện về lao động, trước khi vun đất vào gốc mía có thể cho bóc sạch lá chân (gốc sát đất) làm cho đất vun bám sát được vào gốc mía, cây đứng vững hơn và phát triển tốt hơn.

Có cần phải làm cỏ và chăm sóc lần ba hay không?

Việc làm cỏ và chăm sóc lần ba tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể của ruộng mía. Khi mía đã giao lá (có từ 1 – 3 dóng) tiến hành kiểm tra đồng ruộng, nếu thấy còn cỏ thì cho làm thêm lần cuối cùng kết hợp với các công việc chăm sóc như vun lại hàng mía, vét rãnh thoát nước, bóc lá già, chặt bỏ các cây sâu v.v...

Thông thường, nếu hai đợt chăm sóc trước đã làm tốt thì đợt này không nhất thiết phải làm. Ngược lại, các đợt trước làm không kỹ thì đợt này công việc sẽ nhiều hơn. Trừ cỏ lần này khó hơn các lần trước vì mía đã cao, máy không thể vào được mà chỉ có thể thực hiện bằng lao động thủ công hay hoá chất diệt cỏ.

Trong trường hợp cá biệt có ruộng mía cây mọc kém hoặc ruộng mía sẽ sử dụng làm giống, kết hợp công việc chăm sóc này bổ sung 20 – 25 kg N/ha cho cây phát triển tốt hơn. Tóm lại, một ruộng mía được chăm sóc tốt là phải : đủ cây, đồng đều, sạch cỏ dại, sạch sâu bệnh và phát triển tốt