Mía là nguyên liệu chế biến đường. Hàm lượng đường trên mía (độ Pol) càng cao thì tỉ lệ đường (sacarosa) thu hồi ở các nhà máy đường càng tăng. Để có được đường trên mía cao, ngoài bản chất của giống, kỹ thuật trồng trọt v.v... thì mía thu hoạch làm nguyên liệu phải đạt độ chín cần thiết. Sở dĩ trong những năm qua tỉ lệ đường thu hồi ở các nhà máy đạt thấp, bên cạnh các nguyên liệu khác, một nguyên nhân chúng tôi cho rất quan trọng đó là mía nguyên liệu thu hoạch đưa vào chế biến còn non, chưa đạt độ chín cần thiết.

Độ chín của mía có hai khái niệm: chín sinh lý và chín nguyên liệu.

Chín sinh lý là cây mía đã già,hàm lượng đường trên mía đạt mức tối đa như bản chất của giống.

Chín nguyên liệu là ở một thời điểm nào đó hàm lượng đường trên mía đã đạt tiêu chuẩn làm nguyên liệu có thể thu hoạch để chế biến, mặc dù cây mía vẫn chưa đạt độ chín cao nhất (chín sinh lý) như bản chất của giống.

Vì sao mía chưa đạt độ chín vẫn thu hoạch để làm nguyên liệu?

Sở dĩ có tình hình như vậy vì các lý do dưới đây:

Đầu mùa chế biến (tháng 10,11) nhiệt độ và độ ẩm còn cao, cây mía vẫn tiếp tục sinh trưởng, kể cả những giống mía chín sớm, tuy nhiên, do yêu cầu công suất của nhà máy đường nên vẫn phải thu hoạch cả ruộng những chưa đạt độ chín cần thiết.

Do cơ chế thị trường,nhiều khi người trồng mía chỉ quan tâm đến vấn đề giá cả và năng suất nông nghiệp mà ít chú ý đến độ chín của ruộng mía.Vì vậy, khi được giá, khi có người mua thì dù bất kể đó là loại mía nào, non hay già đều thu hoạch để bán.

Để khắc phục nhược điểm trên, tuyển chọn giống mía, người ta rất chú ý đến những giống mía giàu đường, đặc biệt là giống có tỉ lệ đường cao đầu vụ nhằm nâng cao chất lượng cây mía nguyên liệu góp phần làm tăng tỉ lệ đường thu hồi ở các nhà máy đường.

Căn cứ vào những đặc điểm nào để nhận biết ruộng mía đã chín hay chưa?

Đánh giá độ chín của ruộng mía người ta thường dựa vào những căn cứ sau:

Đặcđiểm của giống: Giống chín sớm (ngắn ngày), giống chín muộn (dài ngày), giống giàu đường v.v...

Tuổi mía: Cùng một giống mía, ruộng có nhiều tháng tuổi mía sẽ già hơn và đường tích luỹ nhiều hơn (chín hơn).

Điều kiện khí hậu: Nhiệt độ, độ ẩm giảm, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm tăng, tốc độ chín của mía tăng nhanh.

Loại mía: Mía trồng vụ xuân, trồng đầu mưa thời gian thu hoạch ngắn hơn mía trồng vụ thu và cuối mưa. Cùng một giống mía, cùng thời gian sinh trưởng, mía gốc già hơn mía tơ.

Quan sát bằng kinh nghiệm: Mía già (chín) màu da sẫm lại, ít phấn, lá khô nhiều, nước trên bẹ lá giảm. Và khi ăn (cảm quan) mía rất ngọt...

Phương pháp xác định chuẩn xác độ chín của mía như thế nào?

Có nhiều phương pháp xác định độ chín chuẩn xác và hàm lượng đường trên mía như đo độ Bx trực tiếp trên đồng ruộng hay lấy mẫu mía phân tích trong phòng thí nghiệm:

Đo độ Bx trực tiếp: Sử dụng máy khúc xạ kế cầm tay (Refractomet), một dụng cụ đo đơn giản, đo dộ Bx mía ngay tại ruộng. Nếu số đo độ Bx giữa gốc và ngọn (phần làm nguyên liệu) chênh lệch khoảng một độ (Bx gốc – Bx ngọn » 1 độ) là mía đã đạt độ chín.

Phân tích trong phòng thí nghiệm: mỗi ruộng mía lấy một số cây mẫu ở các điểm khác nhau phân tích xác định các chỉ số công nghiệp như độ Bx, độ Po, độ thuần khiết (AP), RS, tỉ lệ xơ và CCS v.v... trước khi cho thu hoạch.

Nếu thực hiện được như vậy, chất lượng nguyên liệu sẽ được đảm bảo và hiệu quả của chế biến sẽ cao hơn rất nhiều