Cây cà phê chè và vối đều có nguyên quán ở Châu Phi.
Cây cà phê chè hoang dại mọc ở trong rừng, còn cà phê vối hoang dại mọc ở bìa rừng. Do vậy che bóng cho cây cà phê là một nhu cầu sinh lý cần thiết.
Cây che bóng cho cà phê hạn chế được ánh sáng trực xạ, điều hòa nhiệt độ, giảm cường độ mưa, hạn chế sự hủy hoại cấu tượng đất. Cây bóng mát còn có tác dụng hút nước và chất dinh dưỡng ở các tầng sâu của đất, điều hòa được ẩm độ ở trong lô cà phê. Hạn chế được sự tác hại của sương muối ở những vùng có mùa đông giá lạnh. Cành lá của cây che bóng rụng xuống đất sẽ góp phần làm tăng độ phì của đất. Cây bóng mát cũng góp phần làm tăng cản tốc độ gió ở trong lô cà phê.
Dùng những loại cây nào để làm cây che bóng?
Cây che bóng được coi lá lý tưởng có tác dụng điều hòa ánh sáng phù hợp với sinh lý của cây cà phê đó là cây keo dậu. Có hai loại keo dậu: Cây bồ kết đại hay táo nhơn có tên khoa học là Leucaena glauca và cây keo dậu Cuba có tên khoa học là Leucaena leucocephala. Cây keo dậu Cuba sinh trưởng rất khỏe, cây cao, quả to. Sử dụng cây keo dậu Cuba làm cây che bóng lâu dài cho cà phê là rất lý tưởng. Trồng cây bóng mát lâu dài cùng một lúc với thời gian trồng mới. Đối với vừơn cà phê kiến thiết cơ bản cần trồng cây che bóng tạm thời. Cây sinh trưởng nhanh có thể sử dụng là muồng hoa vàng, cốt khí, điều thanh, đậu săng. Chú ý không trồng gần gốc cà phê dể gây ra hiện tượng tranh chấp nước. Khi bộ tán cây che bóng tạm thời giao tán với cây cà phê thì phải chặt, phát các cành tiếp giáp với cây cà phê để tránh sự cọ xát làm rách hay khô lá cà phê. Cũng có thể dùng cây tràm lá nhọn, cây hoa hòe (thường sử dụng ở miền Bắc) hay cây keo tây (thường sử dụng ở Lâm Đồng) làm cây che bóng cho cà phê.
Khoảng cách trồng cây che bóng như thế nào?
Cây bóng mát lâu dài ban đầu trồng với khoảng cách 6m x 6m và trồng theo nanh sấu ở trên hàng cà phê. Khi vào thời kỳ kinh doanh sẽ chặt bớt chỉ giữ lại khoảng cách là 6m x 12m, nếu có đai rừng dày thì có thể tỉa thưa hơn còn khoảng cách 12m x 12m ở những nơi có khí hậu mát mẻ. Chiều cao cây bóng mát thường từ trên 8m. Cây cao đến đâu cần rong tỉa cành đến đó. Tỉa cành kịp thời sẽ làm cho bộ tán (lọng che) chóng vươn lên cao, có lợi cho sự điều hòa ánh sáng và tạo ra được tầng không khí đệm phù hợp ở trong lô cà phê. Chú ý không để bộ tán của cây che bóng trùm lên tán cây cà phê |
