Cổ đông sáng lập là những người tham gia vào quá trình thành lập CTCP. Theo Luật Công ty (1990), đó là những người đầu tiên bỏ vốn và vận động người khác tham gia công ty. Theo Luật Doanh nghiệp thì đó là những người thông qua Điều lệ đầu tiên của công ty. Do đó họ có một vị trí quan trọng đối với giai đoạn đầu khi công ty được thành lập.

Để bảo đảm sự ổn định của công ty cũng như tạo niềm tin cho những người mua cổ phần trong giai đoạn đầu, Luật Doanh nghiệp quy định các cổ đông sáng lập phải cùng nhau nắm giữ ít nhất 20% số cổ phần phổ thông mà công ty phát hành trong thời hạn tối thiểu là 3 năm kể từ khi công ty được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Trong 3 năm đó cá nhân từng cổ đông sáng lập vẫn có thể chuyển nhượng cổ phần của mình cho nhau, song không được chuyển hết để rút khỏi cổ đông sáng lập. Cổ phần của các cổ đông sáng lập cũng có thể bán cho các cổ đông khác song nếu chuyển nhượng cho người không phải là cổ đông thì phải được sự chấp thuận của Đại hội đồng cổ đông. Quy định này nhằm giám sát trách nhiệm của cổ đông sáng lập và bảo vệ lợi ích cho người mua cổ phần vì trong 3 năm mới thành lập công ty có thể còn nhiều biến động, người mua cần thận trọng. Ngoài ra, vốn cổ phần của cổ đông sáng lập phải được góp đủ ngay sau khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh.

Do có sự ràng buộc với công ty như trên, Luật quy định cổ đông sáng lập có loại quyền đặc biệt hơn so với các cổ đông khác, đó là chỉ có cổ đông sáng lập mới được quyền nắm giữ cổ phần ưu đãi biểu quyết và phải được Đại hội đồng cổ đông nhất trí. Tuy nhiên, quyền ưu đãi biểu quyết của cổ đông sáng lập chỉ có hiệu lực trong 3 năm, kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Quy định này nhằm tạo cơ hội cho các cổ đông sáng lập có đủ thời gian vật chất thực hiện ý tưởng đầu tư của mình. Đồng thời, hạn chế quyền này trong ba năm đầu để tôn trọng quyền tự do sáng tạo và quyền dân chủ của các cổ đông khác, tạo cơ hội cho các cổ đông này thể hiện ý tưởng đầu tư mới