Trong tất cả những đặc trưng cho sự khác biệt giữa con người và động vật thì quan trọng nhất là bộ não. Rất nhiều động vật cấp thấp về căn bản không có bộ não, hoặc là bộ não rất nhỏ, hoặc là bộ não phát triển không đầy đủ. Thí dụ như bộ não của con giun chỉ to bằng đầu một cái ghim, còn não con thỏ thì cũng chẳng lớn bao nhiêu! Bộ não của người có trọng lượng trung bình khoảng 1,35kg.

Cũng xin nói thêm, độ lớn của bộ não không phải là điều quan trọng nhất. Bộ não của voi to hơn bộ não người, nhưng không phát triển bằng não người.

Não có ba phần rất rõ ràng: đại não, tiểu não và hành tuỷ. Đại não được coi là  phần quan trọng nhất. Tất cả các hoạt động tự nhiên của chúng ta đều chịu sự chỉ huy ở nơi này.

Đại não là phần lớn nhất của bộ não con người, chiếm phần lớn không gian ở đỉnh và phía sau của sọ. Đai não lại chia làm hai phần bằng nhau gọi là bán cầu, mặt ngoài của đại não là những vết nhăn. Mặt ngoài đó do các chất sám họp thành, bên trong đều oà tế bào. Động vật bậc càng cao thì các nếp nhăn xàng nhiều và càng sâu. Ở dưới tầng ngoài (tức là lớp vỏ) là lớp chất trắng do các sợi thần kinh hợp thành. Những thông tin đi đến lớp vỏ hoặc phát từ lớp vỏ đều phải thông qua bộ phận này.

Những phần chuyên môn của lớp vỏ não sẽ khống chế chức năng của các phần chuyên môn trên cơ thể, cho nên các phần trên lớp vỏ không giống nhau. Khoa học đã có thể nắm được những phần nào đó khống chế sự hoạt động của thị giác, xúc giác, thính giác hoặc sự vận động của các cơ bắp. Vì thế, khi một phần nào đó của bộ não bị thương tổn (thí dụ như nghẽn mạch máu) thì có thể ảnh hưởng đến một chức năng nào đó, như tiếng nói chẳng hạn.

Tiểu não nằm ở phía sau của hộp sọ, ở dưới đại não. Tiểu não khống chế sự cân bằng và sự phối hợp giữa các cơ bắp. Nếu tiểu não bị thương tổn, con người sẽ không thể đi theo đường thẳng hoặc đứng thẳng.

Hành tuỷ to khoảng bằng đầu ngón tay cái, nằm ở trên đỉnh của tuỷ sống. Nó khống chế các hoạt động hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá và những hoạt động xảy ra tưa như có tự chủ khác. Đây cũng là nơi những bó dây thần kinh từ não xuống tuỷ sống ở hai phía trái đi giao nhau. Phần bên này của não thì khống chế phần bên kia của cơ thể, thí dụ như phần đại não bên  phải lại khống chế chân đùi bên trái…