Bệnh tật là toàn bộ quá trình biến đổi bệnh lý biểu hiện do sự mất cân bằng động thái môi trường của trong và ngoài cơ thể, có đặc điểm và quy luật riêng, là phản ảnh của đấu tranh giữa chính và tà, chính không thắng được tà, do quy luật và mâu thuẫn căn bản của bệnh tật quyết định, xuyên suốt từ đầu đến cuối của quá trình bệnh tật. Mỗi bệnh cụ thể, đều có nguyên nhân, tính chất, vị trí và xu hướng phát triển khác nhau, mỗi loại có biểu hiện lâm sàng riêng biệt, dựa vào đó để phân biệt các loại bệnh. Trong quá trình biến đổi của bệnh, có thể biểu hiện các triệu chứng khác nhau, trong điều kiện nhất định lại sinh biến chứng tương ứng. Từ Linh Thai, y gia đồi nhà Thanh đã nói: “Bệnh nào, tật ấy”.

Triệu chứng là khái quát bệnh lý do vị trí, nguyên nhân, tính chất và xu thế bệnh ở một giai đoạn trong toàn bộ quá trình bệnh tật, là sự tổng hợp tình hình 2 mặt giữa nhân tố gây bệnh và phản ứng của cơ thể, là kết luận về bản chất trước mắt của bệnh.

Đông y nhận thức và chữa trị bệnh là căn cứ vào nhận thức về bản chất bệnh tật ở các giác độ khác nhau.

Chẩn đoán tên bệnh đối với đông y rất cần thiết. Loại bệnh rối ren, bệnh tình phức tạp, qua phân biệt, xác định tên bệnh, để có thể nắm được cương lĩnh luận chứng. Vì mỗi bệnh thường gặp triệu chứng chí ít là 1-2, thông thường là 5-6, nhiều thì có đến mười mấy triệu chứng. xác định được bệnh thì có thể hạn chế triệu chứng trong phạm vi luận chứng, giảm bớt được tính chất mò mẫm. Bởi vậy, khái quát về bệnh có tác dụng khêu gợi dẫn dắt cho tư duy chẩn đoán.

Toàn bộ quá trình của mỗi loại bệnh có thể phân ra các giai đoạn khác nhau, tính chất, nguyên nhân, biểu hiện, sự phát triển của mỗi giai đoạn không giống nhau, vì vậy, luận chứng chẩn đoán cũng rất cần thiết. Nhất là bệnh ở giai đoạn đầu, hoặc biểu hiện bệnh tình chưa rõ, việc xác định loại bệnh không phải dễ, lúc này nếu luận chứng được chính xác, thì có thể nắm được mâu thuẫn chủ yếu trước mắt của bệnh, để kịp thời chữa trị, giúp cho bệnh chuyển biến tốt và chóng khỏi, lại có thể dựa vào triệu chứng để nhận thức sâu bản chất của bệnh, giúp cho việc chẩn đoán. Bởi vì, triệu chứng biến đổi là quá trình biến đổi của nguyên nhân bệnh ở mỗi giai đoạn, có thể phản ảnh đặc điểm và quy luật cơ bản của bệnh tật.

Tóm lại, luận chứng và nhận xét bệnh có thể bổ sung cho nhau, ảnh hưởng lẫn nhau. Kết hợp cả hai, sẽ có quan niệm toàn cục và nhận thức hoàn chỉnh, lại nhận thức được thực tế và linh hoạt xét bệnh giúp cho nâng cao dự kiến và đường tắt của luận chứng, xác định trọng điểm trong toàn quá trình; luận chứng lại giúp cho việc cụ thể hoá, nhằm đúng tính chất để nhận xét bệnh, xác định trọng điểm trong giai đoạn trước mắt. Bởi vậy luận chứng và nhận xét bệnh không thể bỏ bên nào, cũng không thể thay thế nhau được.

Căn cứ lý luận nói trên chúng ta căn cứ tình hình thực tế trên lâm sàng của bệnh cảm mạo để chia ra 3 loại, 24 chừng, chứng thực chứng hư trung giáp thực, chứng bạo thoát, để tiến hành luận chứng chữa trị