Chữa trị thử nhiệt nên dùng tân lương thấu giải biểu, dùng cam hàn để thanh nhiệt khử thử và lợi niệu.
Các thuốc chữa chủ yếu như sau:
1. Nước thanh lạc. Thuốc này chủ yếu dùng cho thử nhiệt thương tổn phế tương đối nhẹ. Dùng kim ngân hoa, vỏ quả bó đỏ, hà diệp để giải nhiệt, khử thủ giải biểu, sinh tân chống khát là thuốc chủ yếu; phiến đậu hoa, vỏ mướp hương là thuốc khử thử hoá thấp kiện tỳ. Dùng trúc diệp để thanh tâm lợi niệu, là thuốc bổ trợ để dẫn nhiệt ra. các thuốc phối hợp, thanh nhiệt nhưng không thương tổn tân ảnh hưởng đến vị, khử thử nhưng bảo vệ được chính khí. bài thuốc nên dùng các vị thuốc còn tươi để có được khí thanh tân, tăng cường thêm hiệu quả của thuốc.
2. Lôi thị thanh tuyên kim tạng phát. Loại thuốc để thanh nhiệt giãn khí, bảo vệ phổi. Dùng xuyên bối, nhi linh là thuốc chính để thanh lọc nhiệt trong phổi, dùng hạnh nhân, qua lưu bì, cát cánh là thuốc phụ để giãn phế khí. Dùng tang diệp để bình cam, túc phế. Dùng tỳ bà diệp để hạ phế khí. Toàn bộ bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt giãn phế bình cam.
3. Trúc diệp thanh cao thang. Thuốc này nguyên là bài thuốc dùng để thanh lọc nhiệt còn lại sau khi bị bệnh nhiệt thương hàn. Về sau các thầy thuốc cũng dùng bài thuốc này biến đổi thành thuốc để chữa trị ôn nhiệt, khí âm bị tổn thương. Chứng thử nhiệt nấu gặp phải bệnh nhân âm hư hoặc bị thử nhiệt làm thương tổn khí âm tương đối nặng, có triệu chứng sốt, nhiều mồ hôi, miệng khát, người khó chịu, mỏi mệt, mạch hư mà sổ, thì có thể dùng thuốc này chữa trị. Trong đó trúc diệp, thạch cao là thuốc chính để thanh nhiệt thử thấp. Nhân sâm, mạch môn đông là thuốc bổ khí dưỡng âm. Bán hạ để giáng nghịch, tuy tính ôn nhưng phối hợp với các thuốc sinh tân thanh nhiệt vẫn có tác dụng hạ sốt, lại không nóng làm tổn thương âm. Phối hợp với cam thảo, gạo tẻ để bổ trợ tỳ vị. Toàn bài thuốc có tác dụng thanh nhiệt khử thử, bổ khí sinh tân kiêm cả hoà vị, là loại thuốc thanh bổ hàng đầu.
4. Vương thị thanh thử ích khí thang. Thanh thử ích khí thang của Lý Đông Viên có thể dùng cho chứng thử thấp, nhưng không dùng được cho chứng thử nhiệt. Vương Mạnh Anh đời nhà Thanh dựa trên thực tiễn lâm sàng đã có bài thuốc61 thanh thử ích khí thang, cũng như bài thuốc của Lý Đông Viên, “thử làm tổn thương âm khí, nên thanh thử nhiệt lại bổ nguyên khí sẽ có tác dụng cả hai”. Dùng vỏ dưa hấu để thanh lọc thử nhiệt, tây dương sâm bổ khí sinh tân là thuốc chủ yếu. Dùng thạch hộc thanh nhiệt dưỡng âm, hà diệp, cát cánh để thanh nhiệt giải thử, mạch môn đông để bổ âm sinh tân, ba vị đều là thuốc bổ trợ; hoàng liên tri mẫu, trúc diệp để thanh nhiệt trừ phiền, bổ âm tán hoả, là thuốc phù trợ; cam thảo, gạo tẻ bổ vị hoà trung. Toàn bài thuốc không những thanh nhiệt khử thấp mà còn bổ khí sinh tân. Rất thích hợp với người bị cảm về mùa hè làm hao tổn tân khí, sốt, miệng khát ra nhiều mồ hôi, người mệt mỏi, mạch hư sổ.
5. Bạch hổ gia nhân sâm thang. bạch hổ thang là thuốc chủ yếu chữa trị khí phân nhiệt thịnh, có thêm nhân sâm để bổ khí sinh tân, nên rất thích hợp đối với người bị thử nhiệt làm thương tổn khí. Dùng thạch cao, tri mẫu là thuốc chính thanh nhiệt bổ âm, nhân sâm là thuốc bổ khí; cam thảo, gạo tẻ là thuốc bổ trợ để hoà vị giữ tân. Thuốc này chủ yếu dùng cho người cảm thử nhiệt, có triệu chứng sốt mà khát, nhiều mồ hôi, hơi sợ rét, mạch lớn vô lực |