Điều trị hen suyễn có thể được chia thành 5 giai đọan, bao gồm:

Đánh giá độ nặng của bệnh: bác sĩ sẽ đánh giá độ nặng của bệnh sau khi cơn hen suyễn cấp được kiểm soát. Độ nặng của bệnh hen suyễn được chia ra là nhẹ không liên tục, nhẹ liên tục, thường liên tục và nặng liên tục.

Nhẹ không liên tục: biểu hiện của bệnh hen suyễn nhẹ không liên tục gồm:

Triệu chứng xảy ra bất thường, ít hơn 2 lần 1 tuần.

Triệu chứng hen suyễn tăng kéo dài trong vài giờ đến vài ngày với cường độ thay đổi.

Triệu chứng xảy ra về ban đêm ít hơn 2 lần 1 tháng.

Kiểm tra chức năng phổi bình thường giữa 2 cơn hen suyễn.

Thể tích khí thở ép buộc lớn hơn 80%. Thể tích khí thở bắt buộc đo thể tích khí ép buộc đi qua phổi trong 1 giây.

Nhẹ liên tục: biểu hiện của bệnh hen suyễn nhẹ liên tục gồm:

Triệu chứng xảy ra khoảng 1 lần 1 tuần.

Triệu chứng tăng làm ảnh hưởng xấu đến hoạt động và giấc ngủ.

Thể tích khí thở ép buộc lớn hơn 80% nhưng có thể thay đổi ít hơn 20%.

Bình thường liên tục: bệnh gọi là hen suyễn bình thường liên tục khi:

Triệu chứng xảy ra hàng ngày.

Tăng làm ảnh hưởng khó chịu đến hoạt động và có thể kéo dài vài ngày.

Triệu chứng xảy ra về ban đêm hơn 1 lần 1 tuần.

Thể tích khí thở ép buộc khoảng 60 đến 80%.

 Nặng liên tục: bệnh gọi là hen suyễn nặng liên tục nếu có triệu chứng liên tục, thường xuyên tăng nặng và có triệu chứng về đêm hoặc thể tích khí thở ép buộc thấp hơn 60% nhưng có thể thay đổi dưới 50%.

 Hoàn tất chức năng phổi: sau khi đánh giá độ nặng của hen suyễn, bác sĩ sẽ điều trị mạnh hơn bằng thuốc trị hen suyễn để kiểm soát các triệu chứng và phục hồi chức năng phổi tốt nhất phu thuộc vào tuổi và một số yếu tố khác. Khi chức năng phổi đã được phục hồi, thuốc được giảm xuống đến liều thấp nhất để kiểm soát các triệu chứng và cũng để duy trì chức năng phổi tốt nhất. Mục đích đầu tiên là đẩy lùi viêm nhiễm và cản trở trong đường dẫn khí càng nhiều càng tốt. Nếu đo dung tích phổi phát hiện thể tích khí thở ép buộc nhỏ hơn 80% so với giá trị dự đoán hay giá trị đọc ban đầu cải thiện sau hơn 15 phút sau khi uống thuốc giãn phế quản, bác sĩ sẽ tăng liều để giảm viêm nhiễm và sự cản trở đường dẫn khí. Máy đo dung tích phổi là máy đơn giản để đo chức năng phổi.

Sự lựa chọn thuốc để đạt chức năng phổi tốt nhất phụ thuộc vào độ nặng của bệnh. Sau đây là những bước để điều trị hen suyễn tốt.

 Bước 1: thỉnh thoảng sử dụng thuốc hít beta2 agonist tác dụng nhanh: trường hợp hen suyễn rất nhẹ, bác sĩ sẽ cho dùng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh như salbutamol hay terbutaline. Những thuốc này thường dùng dạng ống hít làm dịu những triệu chứng nhẹ. Dùng một mình beta2 agonist khi thỉnh thoảng giúp bạn chủ động và bình thường hóa cuộc sống mà không bị các triệu chứng khi về đêm hay sau khi tập luyện. Nếu phải dùng beta2 agonist hơn 1 lần 1 ngày hay 3 lần 1 tuần thì chế độ điều trị giống như trong bước 2.

 Bước 2: thường sử dụng steroid hít. Thuốc dùng trong giai đoạn điều trị hen suyễn này gồm hít beta2 agonist tác dụng nhanh mỗi khi cần thiết và hít thuốc chống viêm steroid như beclomethasone, budesonide hoặc fluticasone. Liều người lớn bình thường vào khoảng 800 microgram 1 ngày. Với trẻ em, sodium chromoglycate hay nedochromil sodium có thể dùng thay steroid hít.

 Bước 3: thuốc steroid hít liều cao. Thuốc dùng trong giai đoạn hen suyễn nghiêm trọng này gồm beta2 agonist tác dụng nhanh dùng thêm với steroid hít liều cao. Liều steroid hít thường thay đổi trong khoảng từ 800 đến 2000 microgram 1 ngày đối với người lớn. Nếu bạn phải dùng lượng lớn thuốc hít steroid thì nên dùng với miếng đệm thể tích lớn có tay cầm khoang. Nếu dùng thuốc hít bột, nên súc miệng sau khi dùng để tránh bị candidiasis ở miệng hay cổ họng.

 Bước 4: thuốc hít steroid liều cao và thường xuyên dùng thuốc giãn phế quản: điều trị hen suyễn nặng dùng beta2 agonist tác dụng nhanh là yêu cầu bắt buộc, thêm thuốc hít steroid liều cao, thêm thuốc giãn phế quản dùng thường xuyên. Do có nhiều loại thuốc giãn phế quản và mỗi loại hoạt động khác nhau nên bác sĩ sẽ có thể dùng 1 hay nhiều loại sau:

Thuốc hít beta2 agonist tác dụng chậm như salmeterol hay formoterol.

Thải theophylline được duy trì liên tục.

Thuốc hít ipratropium bromide hay oxitropium bromide.

Oral beta2 agonist tác dụng chậm như duy trì liên tục thải salbutamol hay terbutaline.

Thuốc hít giãn phế quản liều cao.

Sodium chromoglycate hay nedochromil sodium.

 Bước 5: thêm oral steroid: điều trị hen suyễn rất nặng gồm:

(a) Bắt buộc có beta2 agonist tác dụng nhanh.

(b) Thuốc hít steroid liều cao khoảng 800 – 2000 microgram 1 ngày.

(c) 1 hay nhiều thuốc giãn phế quản tác dụng chậm.

(d) Oral steroid như prednisolone.

Liều của oral steroid được duy trì ở mức tối thiểu để kiểm soát chứng hen suyễn.

 Duy trì chức năng phổi tốt nhất bằng cách tránh các yếu tố nguy cơ gây hen suyễn: khi thuốc đã giúp kiểm soát chứng hen suyễn thì các chức năng phổi được phục hồi, rất quan trọng nếu bạn nhận biết và tránh được các yếu tố hay nhân tố nguy cơ gây các triệu chứng hen suyễn của bạn.

Duy trì chức năng phổi tốt nhất bằng cách giảm thiểu thuốc: sau khi các triệu chứng đã được kiểm soát, bạn sẽ giữ ổn định khoảng 3 đến 6 tháng, bác sĩ sẽ giảm thuốc và quyết định hen suyễn được kiểm soát hay không bằng cách:

Bạn không có hoặc có tối thiểu các triệu chứng.

Bạn không cần thuốc giảm đau hơn 3 lần 1 tuần.

Không có triệu chứng về đêm hay sáng sớm.

Không có hoặc có tối thiểu phản ứng phụ của thuốc chữa hen suyễn.

Kiểm tra chức năng phổi bình thường hay gần với bình thường.

Phát triển chương trình hành động: vì các triệu chứng hen suyễn là không liên tục, sẽ rất quan trọng khi bạn nhận biết ra các yếu tố ảnh hưởng đến những triệu chứng sớm nhất và có phương pháp điều trị ngay lập tức. Sự chuẩn bị một kế hoạch hành động sẽ giúp bạn quyết định khi nào cần có sự hỗ trợ của bác sĩ. Nếu tình trạng hen suyễn nặng thêm, bạn có thể có một trong những triệu chứng sau:

Tăng tần số và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng đặc biệt là về đêm

Cần phải tăng liều thuốc giãn phế quản rất thường xuyên.

Thuốc giãn phế quản không giảm được các triệu chứng hoàn toàn.

Giảm lưu lượng khí thở tối đa.

Thông thường một kế hoạch điều trị hen suyễn thì dựa trên sự đo lường lưu lượng khí thở tối đa. Bạn nên mang theo một máy đo khí thở tối đa ở nhà để đo thường xuyên. Đây là một thiết bị đơn giản và không cần kinh nghiệm, có thể giúp bạn quản lý hen suyễn hiệu quả hơn. Những hướng dẫn chung để điều chỉnh các triệu chứng hen suyễn dựa trên lưu lượng khí thở tối đa như sau:

Bạn cần phải tiếp tục điều trị nếu lưu lượng khí thở tối đa lớn hơn 80% chỉ số tốt nhất và không có thay đổi các triệu chứng.

Bạn cần phải bắt đầu dùng thuốc bảo vệ hay gấp đôi liều nếu lưu lượng khí thở tối đa từ 60 đến 80% chỉ số tốt nhất và những triệu chứng tăng nặng hay bạn phát triển nhiễm trùng phần trên bộ máy hô hấp.

Bạn cần phải dùng oral steroid và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay nếu lượng khi thở tối đa từ khoảng 40 đến 60% chỉ số tốt nhất. Ở giai đoạn này, bạn thường hay thức giấc giữa đêm do ảnh hưởng xấu của các triệu chứng hoặc phải dùng thuốc giãn phế quản từ 3 – 4 giờ/lần.

Nếu lưu lượng khí thở tối đa nhỏ hơn 40% chỉ số tốt nhất và thuốc giãn phế quản không thể làm giảm các triệu chứng, bạn phải cần đến các chữa trị y khoa ngay lập tức