Muốn nuôi bò sữa cần hội đủ ba điều kiện sau đây :
-Vốn: Bò sữa đắt giá hơn bò thịt gấp nhiều lần. Một bê con dòng cao sản theo thời giá khoảng trên 10 triệu. Một Bò mẹ cao sản đang khai thác sữa cũng trên 20 triệu. Con Bò Sind lai giá khoảng 1/3 so với bò cao sản trên. Vậy, nếu ít vốn thì nuôi với số lượng ít, khởi đầu có thể từ Bê con …
- Mặt bằng: Phải có đất để làm chuồng trại. Và nếu đất rộng thì lập đồng cỏ để trồng cỏ cao sản cung cấp thức ăn cho bò. Làm chuồng trại ít lắm cũng phải có năm bảy chục thước vuông trở lên, còn đất để trồng cỏ cao sản cũng phải có từ một vài sào đất trở lên…
- Nắm vững kĩ thuật chăn nuôi: Điều này không khó lắm. Thường những ai đã từng chăn nuôi bò sữa . Phương pháp chăn nuôi có thể học qua bạn bè có nhiều kinh nghiệm bản thân, và qua tài liệu sách vở có bán rất nhiều ở các hiệu sách trong nước.
Kỹ tuật chăn nuôi bò sữa gồm có những gì?
Kĩ thuật chăn nuôi bò sữa có thể tóm tắt qua những phần sau đây:
- Cách đánh giá để chọn lựa con bò sữa thật tốt mà nuôi.
- Cách thiết lập chuồng trại .
- Tìm nguồn thức ăn và định khẩu phần ăn hợp lý lại rể tiền cho bò mà vẫn đem lại kết quả tốt .
- Biết rõ cách sinh sản của bò và phương pháp vắt sữa cũng như bảo quản sữa .
- Phương pháp nuôi bò tơ, bò cấm chửa , bó vắt sữa và mang thai, bò sơ sinh…
- Chẩn đoán và trị liệu một số bệnh thông thường cho bò sữa…
Tại sao trước đây người ta gọi bò sữa là “bò trâu”. Tên gọi đó đúng hay sai?
Người mình trước đây chỉ nuôi bò thịt, nôm na gọi là bò vàng, trong đó có bò nội địa, bò Sind và một số bò thịt ngoại nhập khác như Zébu, Charollais, Pie Rouge, Limousin… Những bò này trên vai có cục u to, dưới cổ lủng lẳng tấm yếm rộng và dày. Khi nhập bò sữa nước ngoài về, dù là F1, F2, vốn không có u, có yếm trông từa tựa giống trâu nên thiên hạ tạm đặt cho cái tên ngộ nghĩnh là… bò trâu.Dĩ nhiên, đặt tên cho bò sữa như vậy là sai, nên chỉ vài sau năm đó cai tên kì quặc này không được ai dùng nữa
Đầu ra của sữa tươi hiện nay ra sao?
Hiện nay sữa tươi không còn cảnh ế chợ hẩm hiu như trước đây vài ba chục năm nữa. Sữa tươi đã có thị trường tiêu thụ mạnh, phần lớn do các hãng sữa như Vinamilk, Foremost… thu mua. Ở đâu có những trạm thu mua bò sữa tươi, ta có thể yên tâm chăn nuôi bò sữa, và đến kí hợp đồng làm ăn lâu dài với họ.
Bò Sind có phải là giống bò sữa?
Bò Sind tên là Red Sind, xuất xứ từ Ấn Độ, được nhập vào nước ta từ nửa thế kỉ nay dể lai giống với bò nội địa của sứ mình nhằm tạo sức cày sức kéo và cho nhiều thịt. Bò Sind lai giống từ bò mẹ là giống đia phương của Ấn Độ với bò cha là giống bò Abondance của Pháp. Đây cũng là giống bò sữa nhưng sản lượng sữa thấp, trung bình mỗi chu kì chỉ được 1000l ít mà thôi.Vì vậy, nuôi bò cái Sind rồi gieo tinh bò sữa cao sản của các giống Hà Lan, Jersey… sẽ cho ra bò F1, để có lượng sữa cao hơn.
Những giống bò nào tốt sữa nên chọn nuôi?
Bò sữa thuộc dòng cao sản hiện có nhiều giống đang nuôi tại nước ta, nhiều nhất là tại các Trung tâm Thực Nghiệp chăn nuôi trực tuộc Bộ Nông Nghiệp và Phát triển Nông Thôn, và các trại bò tư nhân trong cả nước, gồm các giống Hà Lan, Jersey, Nâu Thụy Sĩ (Brown Swiss ) và bò sữa của các nước Pháp, Mĩ, Úc… giặc giống có, mà bò F1, F2 … cũng có nhiều. Thật ra, cũng khó xác định được rõ ràng là bò giống nào tốt vượt trội nhất mà là tùy từng con, và cũng còn tùy vào cách chăn nuôi cũng như chế độ cho ăn uống của từng chủ nuôi ra sao. Vì vậy, muốn có con bò tốt mà nuôi ta cần phải chú tâm chọn lựa kỹ.
Thế nào là bò F1, bò F2?
Bò F1 là bò lai một đời giữa bò mẹ nền của mình (như bò Sind chẳng hạn), vốn là giống ít sữa với tinh bò đực Hà Lan. Hoặc bò F1 Jersey là con sinh ra từ bò mẹ Sind với tinh của bò cha Jeresy … Loại bò F1 có 50% máu của bò cha nên sữa nhiều hơn bò mẹ. Còn bò F2 là con của bò mẹ F1 cấy tinh của bò cha sữa rặc giống, nên nó mang 75% máu của bò cha, vì thế sản lượng sữa của F2 nhiều hơn lượng sữa của F1…
Gầy bò lai F1, F2, F3 … mà nuôi cũng có điều lợi, tuy sữa không nhiều bằng bò rặc giống ngoại quốc nhưng chúng lại dễ nuôi vì hợp với phong thổ.
Có nên tin vào lí lịch để chọn được bò tốt mà nuôi?
Mỗi con bò sữa đều được chủ nuôi lập lý lịch rõ ràng về giống dòng của cha mẹ nó. Lý lịch đó đã minh chứng cho ta biết một điều về dòng giống đích thực về con bò đó. Việc này rất cần nhưng lên dè dặt đặt tin tưởng vào đó khoảng …50% thôi. 50% còn lại là phải xem xét lại vú sữa, gân sữa, da lông cùng ngoại hình của bò (nếu là bò tơ hay bò cạn sữa ), hoặc theo dõi lượng vắt sữa được trong ngày là bao nhiêu mới đánh giá đúng mực được giá trị tốt xấu của con bò sữa đó.
Phương pháp nào chọn được bê cái tốt sữa?
Mua bê cái sữa, cách tốt nhất là theo dõi tận mắt sản lượng sữa của bò con, đồng thời cũng nên nắm rõ lý lịch của bò cha (biết nguồn tinh của giống bò). Nếu mọi việc trên đều mù mờ thì nên căn cứ vào những điểm sau đây :
Vóc dáng to lớn, mạnh khỏe, không bệnh tật
- Da mỏng, lông mềm,
- Bầu vú da núm vú to vừa phải, có chiều dài vừa phải và khoảng cách giữa các núm vú có độ đồng đều.
- Gân sữa gấp khúc và kéo dài đến tận nách chân trước…
Làm sao biết được sản lượng sữa của bò mẹ?
Mua bò sữa mẹ nếu không nắm rõ được lí lịch, nếu là bò đã cạn sữa cũng phải xét qua những điểm vừa trình bày ở phần chọn bê sữa con. Trường hợp bò mẹ đang trong thời kì khai thác sữa thì ngoài việc hội đủ các yếu tố cần thiết về vóc dáng và vú mớm còn phải theo dõi sản lượng sữa trong ngày được bao nhiêu ký rồi mới đánh giá tốt xấu được.
Nếu bò mẹ mới đẻ được hai tháng mà số lượng sữa trong ngày từ 20 kg là bò cao sản lên chọn nuôi.Nếu bò đã đẻ được 5 tháng (nghĩa là đang mang thai được vài ba tháng), mà sản lượng sữa trong ngày còn ở mức từ 13 kg đến 16 kg vấn được đánh giá là bò nhiều sữa. Nếu bò chửa đến tháng thứ 6, thứ 7 mà chưa có hiện tượng cạn sữa là bò dai sữa, nên nuôi. Thông thường những con bò cao sản thường dai sữa. Nên chọn bò nhiều sữa và dai sữa mà nuôi, vì nhờ đó mới thu nhập được nhiều lời. Những bò có lượng sữa thầp, lại mới đẻ được ba bốn tháng đã dợm cạn sữa dù bán với giá rẻ cũng không lên nuôi .
Nên tránh chọn nuôi loại bò sữa nào?
Nuôi bò sữa cũng là nghề ta phải lao động nhọc nhằn, vất vả, vì vậy phải đánh đổi sự nhọc nhằn đó với đồng lời cao mới không hoài công sức của mình. Hơn nữa, nuôi bò sữa cần phải đầu tư vốn liếng nhiều gấp mấy lần bò thịt. Ýchúng tôi muỗn nói,khi nuôi bò sữa phải cố chọn sao cho bò thật nhiều sữa mà nuôi.
Điều kiện ưu tiên khi chọn bò sữa tốt là giá trị bầu sữa của nó. Những con bò đẹp mã, thân xác dềnh dàng mà bầu sữa thịt, to thì có to, nhưng lượng sữa bên trong tiết ra không được bao nhiêu thì nuôi cho nhiều cũng chật chuồng trại mà thôi. Một con bò trong tháng cao điểm mà chỉ cho được 12 kg, 13 kg sữa thì… chỉ đủ tiền thức ăn nuôi sống nó mà thôi.
Cách tính sản lượng sữa trong ngày của bò là tổng sốsữa thu được qua hai cữ vắt sáng chiều.Thế nhưng , khi mua bò, để chắc hơn, ta lên theo dõi luôn cử vắt của chiều hôm trước. Nếu không chủ bán có thể lừa mình bằng cách không vắt cử sữa chiều hôm trước để dồn sữa qua ngày hôm sau cho nhiều hơn.
Vóc dáng, sắc lông có ảnh hưởng gì đến sản lượng sữa của bò?
Vóc dáng to lớn hợp kiểu mẫu của một con bò sữa, và mầu lông cũng sáng đẹp sẽ làm tăng giá trị thẩm mỹ của con bò lên, có giá bán cao hơn,vì ai nhìn cũng cảm thấy bắt mắt. Thế nhưng, nếu con bò đẹp mã đó mang bộ vú thịt nuôi nó cũng chẳng lợi gì.
