Vai của người trung và cao tuổi hay bị đau, dần đần nặng thêm, do bị đau mà tỉnh dậy trong giấc ngủ mê, hơn nữa làm cho khớp vai hoạt động gặp trở ngại, cảm thấy khó khăn khi mặc quần áo hoặc chải đầu, rất có thể đây là bệnh viêm vai năm mươi.

Bệnh viêm quanh khớp vai là một loại bệnh có triệu chứng viêm phản ứng mãn tính có tính chu kỳ, bệnh tình lúc nặng lúc nhẹ, và không có vi khuẩn của tổ chức sụn mềm xung quanh khớp và túi bôi trơn phía dưới bả vai. Do bệnh này không thường phát sinh ở những người trung và cao tuổi, ở vào độ tuổi trên dưới năm mươi nên mọi người gọi bệnh này là bệnh vai năm mươi. Bệnh này có thể làm tổ chức xương mềm dính chặt với nhau trên diện rộng, từ đó hạn chế sự vận động của khớp vai, người xưa còn gọi là "chứng đông vai, vai đông cứng"; có người bệnh do khi ngủ say bị nhiệm lạnh ở phần vai gây ra, vì thế lại có tên khác là "bệnh vai do trúng gío" hay "cứng vai do gío".

Nguyên nhân thật sự gây ra bệnh viêm quanh khớp vai vẫn chưa được kết luận, nhưng có quan hệ mật thiết với với các nhân tố như sự bài tiết bên trong bị rối loạn, tổn thương cấp tính, do chịu đựng vết thương mãn tính,, chịu ảnh hưởng của gío lạnh hay nhiệt độ không ổn định, mà tự người bệnh thường không tìm ra nguyên nhân rõ ràng.

Theo thống kê, những người thuận tay phải thường hay bị bệnh ở bên tay trái và ngược lại. Thường gặp nhất là do khi ngũ, phần vai bị lộ ra ngoài, bị nhiễm lạnh. Nhưng cơ chế của việc trúng gió và nhiệm lạnh gây ra đau vai và cản trở hoạt động của vai sai đến nay vẫn chưa có một ; ý giải rõ ràng nào. Bị thương nhẹ ngoài da, gãy xương tay hoặc chân, phẩu thuật ngực (như phẫn thuật cắt toàn bộ ung thư tuyến vú)..., do đau, cố định tay quá lâu hay các nguyên nhân khác, ép khớp vai ở bện viêm quanh khớp vai. Bệnh vỡ xương sống cổ, bệnh liên quan đến tim (đau tim co thắt, xơ cứng cơ tim), trúng gió cũng có thể làm phần vai có một thời gian không thể hoặc không được cử động, bị bệnh viêm quanh khớp vai.

Cũng có trường hợp do cử động vai quá sức hoặc có vai hoạt động quá nhiều (bị thương tổn do lao lực) mà phát sinh bệnh này. Những người bị bệnh này thường là những người làm công việc như đánh máy, đầu bếp, thợ cắt tóc, người làm thẩm mĩ,. Giới y học thường gọi bệnh này là đau khớp xung quanh vai, họ cho rằng nguyên nhân gây bệnh là do tác dụng lâu ngày dần dần của các thay đổi mang tính chất thoái hóa và lão hóa của các tổ chức sụn mềm xung quanh khớp vai gây nên, chứ không đơn thuần chỉ là viêm xung quanh khớp vai, tuy nhiên thì cơ chế gây bệnh này đến nay vẫn đang trong thời kỳ thảo luận và khảo sát.

Đau vai hay khớp vai bị cứng đờ có phải là bệnh viêm quanh khớp vai không? Tự chẩn đoán bệnh thế nào?

Trong thời kỳ phát bệnh cấp tính của bệnh viêm quanh khớp vai thì phần vai thường đau, còn trong thời kỳ bệnh mãn tính thì chủ yếu ngăn cản sự hoạt động bình thường của vai, người trung và cao tuổi đau bả vai hoặc gặp khó khăn hay bất lợi khi cử động vai liệu có phải là bệnh viêm quanh khớp vai hay không?

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh đau vai, có thể do các vết thương ngoài da như bị thương do va đập mạnh, sái khớp, gãy xương. Tất nhiên, những triệu chứng đau tim co thắt cũng có thể một phần là do bệnh đau vai phát tác; bị đau do loét niêm mạc dạ dày, gan kết hạch cũng dẫn đến vai hoặc lưng bị đau lâu ngày không khỏi; cũng có thể là triệu chứng ban đầu của bệnh ung thư phổi. Vì vậy không nên bỏ qua bệnh đau vai, mà nên đến bệnh viện để làm kiểm tra kỹ hơn.

Cũng có không ít nguyên nhân gây cản trợ cho hoạt động của vai: sự thay đổi cục bộ của bản thân bệnh như viêm khớp, viêm cơ gân, viêm túi gối trơn gây khó khăn khi xoay chuyển vai, làm người bệnh cảm thấy không thoải mái; người mắc bệnh tim một phần hay đi kèm với hiện tượng tăng sinh và tổ chức khớp vai kết dính, có thể làm phần cơ cổ và cơ vai bị xơ cứng; không ít người bệnh có triệu chứng bệnh đối với cơ quan thần kinh cũng có thể và vai cứng đờ, không thể cử động được. Vì vậy đau vai hoặc cử động khớp vai gặp khó khăn không hẳn đã là bệnh viêm quanh khớp vai. Người trung và cao tuổi nghi ngờ mình có bệnh viêm quanh khớp vai có thể tự chẩn đoán theo các phương pháp sau:

(1) Hai cánh tay buông thông tự nhiên, khi hướng hai tay ra trước hay trên đều thấy xuất hiện tư thế muốn hướng xuống dưới. Nếu không làm cách nào để giơ cánh tay lên trên để tạo với cơ thể thành một đường thẳng, hoặc không thể làm cách nào để giơ cánh tay lên trên để tạo với cơ thể thành một đường thẳng, hoặc không thể giơ tay thẳng lên trước ngay lần đầu tiên mà phải làm vài lần được thì có thể đã mắc bệnh viêm quanh khớp vai.

(2)Hai cánh tay buông tự nhiên, khớp khuỷu tay để sát hai bênh thân người, bàn tay giơ lên trên, để cánh tay hợp với cơ thể thành một góc 90⁰ , hai cánh tay đang ở phía trước lại có chiều hướng đưa thẳng ra hai bên, nếu hai bên trái phải không thể cân đối mà gây đau ở phần vai, nghĩa là có thể cơ thể đã mắc bệnh viêm quanh khớp vai.

Bệnh viêm quanh khớp vai có ba triệu chứng rõ rệt nhất là đau vai, hoạt động vai gặp khó khăn và phần cơ xung quanh vai bị khô. Thời kỳ đầu vai hơi đau, mọi người thường không để ý, nhưng sau đó đau nặng hơn, nằm ngủ không thể đè lên vai, thậm chí bất cứ một tư thế nằm nào cũng không hợp lý mà gây đau tay và không thể ngủ được, thời kỳ cuối, do người bệnh sợ đau, ít hoạt động tay đã mắc bệnh nên hệ thống cơ bị tê liệt và khô đi. Vì thế người bệnh phải tích cực kiên trì tập luyện chấp nhận mọi sự điều trị, không thể tùy tiện mà xem thường bệnh được.