- Giai đoạn gà con từ 7-60 ngày tuổi.
- Giai đoạn gà lớn từ 60 ngày tuổi trở lên.
Quy trình phòng bệnh cầu trùng.
Bất cứ người chăn nuôi dùng thuốc nào vào mục đích phòng bệnh cầu trùng cũng phải tuân thủ các nguyên tắc đã nêu ở phần trên và được Lê Văn Năm hướng dẫn như sau:
Giai đoạn 7-60 ngày tuổi.
Từ 7-42 ngày tuổi:
Đây là giai đoạn bệnh cầu trùng thường dễ xuất hiện nhất và bệnh nổ ra hầu như là cấp tính. Do đó chúng ta phải dùng 3 ngày thuốc phòng liên tục, nghỉ 3 ngày và lập lại như vậy cho đến khi gà được 42 ngày tuổi (Bắt đầu từ ngày tuổi thứ 6 hoặc thứ 7 tuỳ thuộc vào vùng địa lý, mức độ vệ sinh chăn nuôi và mức độ nhiễm mầm bệnh của môi trường).
Từ 42-60 ngày tuổi.
Thời gian nghỉ không dùng thuốc phòng có thể dài hơn 3 ngày, tức là 3 ngày liều dùng thuốc thì gà được nghỉ không dùng thuốc 5-7 ngày liền và sau đó lại lặp đi lặp lại cho đến khi được 60 ngày tuổi.
Giai đoạn từ 60 ngày trở lên.
Đây là giai đoạn bệnh thường ở thể mãn tính hoặc ẩn bệnh (Gà mang trùng) do đó việc phòng bệnh bằng thuốc chỉ dùng 3 ngày liền trong 1 tháng là đủ
Nếu chẳng may bệnh nổ ra thì việc điều trị cũng rất dễ.
Qui trình phòng bệnh cầu trùng bằng thuốc được tóm tắt như sau:
Dùng thuốc vào các ngày tuổi:
7-9, 12-14, 17-19, 22-24, 28-30, 34-36, 40-42, 48-50, 58-60, 88-90, 118-210, 148-150-, 178-180.
Thời gian bắt đầu dùng thuốc có thể sớm hoặc chậm lại 1 vài ngày như đã nêu.
Chú ý:
Mặc dù chúng ta đã nghiêm túc thực hiện quy trình phòng bệnh bằng thuốc, nhưng bệnh vẫn có thể nổ ra. Lúc đó ta phải tiến hành điều trị (xem phần điều trị) và sau khi khỏi bệnh chúng ta lại phải tính từ thời điểm bệnh được chữa khỏi.
Khi chữa bệnh nên dùng các loại thuốc khác với thuốc đã dùng để phòng bệnh thì hiệu quả sẽ tốt hơn.
Phòng bệnh cầu trùng bằng vacxin.
Đã có rất nhiều nghiên cứu sản xuất vacxin thay thế việc dùng thuốc cho mục đích phòng bệnh và nhiều nước Canada, Mỹ, Pháp, Hà Lan, Đức, Anh, Bungari… đã cho ra đời rất nhiều loại vacxin như:
- Immucoc
- Avicocc
- Coccivac B
- Coccivac D, Coccivac T…
Hầu hết tất cả các loại vacxin đang lưu hành chỉ chứa tối đa nha bào của 3-4 chủng Eimeria trên tổng số 8-9 loại Eimeria gây bệnh. Trong khi mỗi loại nha bào cầu trùng chỉ có khả năng phòng được chủng Eimeria tương ứng. Điều đó có nghĩa là tại thời điểm hiện nay vacxin cầu trùng chưa đủ khả năng bảo hộ được bệnh cầu trùng như mong muốn.
Ngoài ra độ dài miễn dịch phụ thuộc cơ bản vào bản chất của chủng cầu trùng (Eimeria). Những chủng Eileria ký sinh sâu trong các lớp tế bào biểu bì niêm mạc ruột như: E.Tenella, E.Maxima, E.Necastrix, mới có khả năng tạo được miễn dịch. Các chủng Eimeria còn lại ký sinh trong các tế bào biểu bì nằm trên bề mặt niêm mạc không tạo được miễn dịch thực sự và là khó khăn chủ yếu trong việc chế tạo vacxin.
Vậy tại sao người ta không chế ra một loại vacxin chứa tất cả các loại nha bào cầu trùng để vacxin đó đạt được mục tiêu phòng bệnh?
Rất đáng tiếc điều này khó chấp nhận vì cơ thể gà con khó có thể chịu đựng được.
Chính vì những lý do trên mà trong thực tế sản xuất sau khi dùng vacxin phòng bệnh cầu trùng người chăn nuôi cho biết có đàn không thấy bệnh nổ ra. Đặc biệt những đàn gà sau khi dùng vacxin chống cầu trùng gà rất mệt, kém ăn, chậm lớn…(xem câu Đã có vacxin phòng ngừa dịch cúm gia cầm chưa? Khi nào thì dùng vacxin và khi nào thì phải hủy gia cầm trong vùng bị dịch uy hiếp? sách hướng dẫn bệnh ghép phức tạp ở gà) so với những đàn cùng giống gà, cùng tuổi nhưng không sử dụng vacxin.
Do đó hầu hết các loại vacxin chống cầu trùng đến nay vẫn chưa được phổ biến rộng rãi.
B. Điều trị bệnh cầu trùng và cầu trùng ghép E.coli bại huyết.
Đối với cầu trùng và cầu trùng ghép
E.coli bại huyết.
Do tính chất bệnh cấp tính, bị mất máu nhanh, cơ thể bị tác động nhiễm độc gà dễ chết nên việc điều trị bệnh cầu trùng và cầu trùng ghép E.coli phải theo các nguyên tắc:
- Nhanh chóng tiêu diệt E.coli bại huyết và căn nguyên cầu trùng.
- Cầm máu, trợ lực, giải độc cho gà.
- Giữ chuồng trại khô ráo ấm áp, thoáng khí.
Các kết quả nghiên cứu của TS Lê Văn Năm đã khẳng định các bước đồng thời được tiến hành như sau:
Bước 1: Cầm máu, giải độc, trợ lực cho gà và tiêu diệt E.coli.
Vitamin B1 2,5% 5ml/ống: 5 ống
Vitamin C 5% 5ml/ống:10 ống
Vitamin K 1% 2ml/ống:10 ống
Kanamycin 10% 10ml/lọ: 3 lọ
Thuốc trộn lẫn, lắc đều, tiêm bắp ngay cho 100 kg gà 1 lần 1 ngày, tiêm 3 ngày liên tục. Nếu thuốc tiêm còn thừa thì đổ ngay vào máng cho gà uống, không được dùng lại.
Bước 2: Tiêu diệt căn nguyên cầu trùng và trợ lực cho gà
Cách 1: Cho 100 kg gà uống:
Cầu trùng Năm Thái 20gam/gói: 1 gói
Đường glucoza: 200gam
Thuốc pha vào 15 -20 lít nước cho 100 kg gà uống ngày đêm và dùng liên tục 3 ngày.
Cách 2:
T. Eimeria 20gam/gói : 1gói
Vinamix 200: 1 thìa canh đầy.
Thuốc pha vào 15 -20 lít nước cho 100 kg gà uống ngày đêm và dùng liên tục 3 ngày.
Cách 3:
Vinacoc. ACB :20g
Vinamix : 1 thìa canh đầy.
Thuốc pha vào 15 -20 lít nước cho 100 kg gà uống ngày đêm và dùng liên tục 3 ngày.
Cách 4:
Anti – coccid 20gam/gói : 1gói
B. Complex: 1 thìa canh đầy.
TĐG Năm Thái: 1 thìa canh đầy.
Thuốc pha vào 15 -20 lít nước cho 100 kg gà uống ngày đêm và dùng liên tục 3 ngày.
Chỉ cần nghiêm túc thực hiện bước 1 và sử dụng 1 trong 4 cách nói trên thì chỉ 3 ngày sau bệnh chắc chắn khỏi.
Điều trị bệnh cầu trùng mãn tính và thể mang trùng
Các thuốc chứa các nguyên liệu chính sau đây đều có thể dùng điều trị bệnh cầu trùng đạt hiệu quả:
Amprolium - Diaveridin
Sulfaquinoxalin - Sulfachlorprazin
Salinomycin - Monensin…
Các thuốc thành phẩm thông dụng nhất hiện nay có thể trộn thức ăn hoặc pha nước uống như sau:
Cầu trùng Năm Thái
T. Eimeria Năm Thái
Vinacoc. ACB
Anticcocid…
Chúng ta có thể dùng 1 trong những loại thuốc trên với liều lượng 1 gói 20 gam cho 100 kg gà trong 1 ngày và dùng liên tục chắc chắn bệnh sẽ khỏi
