Câu trên đã nói rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả việc tiêm phòng vacxin Marek, đồng thời cũng đã phân tích, hướng dẫn các loại vacxin cần dùng giúp các nhà chăn nuôi tránh được hậu quả xấu do bệnh Marek gây ra.
Việc đàn gà đã được tiêm phòng vacxin Marek nhưng bệnh vẫn nổ ra là do những nguyên nhân làm ảnh hưởng hiệu lực của vacxin, sự lựa chọn vacxin chưa phù hợp, hoặc do đánh giá hiệu lực vacxin chưa đúng.
Tiến sĩ Lê Văn Năm đã tổng kết:
Trong điều kiện chăn nuôi tập trung theo lối sản xuất hàng hóa hiện nay ngày càng có nhiều sai phạm quy trình chăn nuôi, quy trình thú y như:
Thức ăn mất cân bằng dinh dưỡng (đạm cao, thiếu Vitamin và nguyên tố vi lượng).
Thời gian để trống chuồng không nuôi gà quá ngắn.
Bất cẩn trong việc triển khai vệ sinh lò ấp và các dụng cụ thiết bị khác.
Không thực hiện nguyên tắc chăn nuôi “tất cả cùng vào, tất cả cùng ra”. Nuôi chung gà con 1 ngày tuổi với gà lớn.
Đi lại lộn xộn, dùng chung dụng cụ trong khu chăn nuôi.
Các bệnh đặc thù của chăn nuôi gà tập trung gây suy giảm miễn dịch hoặc giảm khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể gà ngày càng trở nên phổ biến như Gumboro, viêm gan thể vùi, thiếu máu truyền nhiễm, CRD, cầu trùng, cầu trùng ghép E. coli bại huyết... Đó là những bệnh thúc đẩy sự bùng phát của bệnh Marek.
Đánh giá sai kết quả mổ khám giữa bệnh Marek với bệnh Lơcô, số liệu thống kê thiếu chính xác và rất nhiều trường hợp họ cộng gộp các số liệu ấy chung cho bệnh Marek hoặc chung cho bệnh Lơcô.
Đánh giá sai kết quả mổ khám giữa bệnh Marek với bệnh Lơcô, số liệu thống kê thiếu chính xác và rất nhiều trường hợp họ cộng gộp các số liệu ấy chung cho bệnh Marek hoặc chung cho bệnh Lơcô.
Đánh giá sai hiệu quả phòng bệnh của vacxin chống Marek. Họ cho rằng gà đã được tiêm phòng bệnh Marek thì dứt khoát gà phải được bảo hộ. Chúng ta phải nhớ rằng không có loại vacxin nào bảo hộ được 100% gà không bị bệnh. Riêng vacxin chống bệnh Marek trước năm 1980 ở đàn gà được tiêm có số gà chết do bệnh Marek bằng ½ so với số gà chết ở đàn không được tiêm đã được coi là vacxin tốt. Ngày nay tỷ lệ đó được nâng lên 1/5. Tức là số gà chết ở đàn gà được tiêm phòng giảm 5 lần so với gà chết ở đàn không được tiêm được xem là vacxin hoàn hảo.
Thiếu các phương pháp thông dụng kiểm tra hoạt tính của vacxin trước khi đưa vào sử dụng. Đây là việc phảI làm có tính bắt buộc trong hiện tại và trong tương lai. Vì lẽ thường tình trong sản xuất vacxin không phải lô vacxin nào cũng tốt.
Có khả năng tại cơ sở chăn nuôi của anh chị đã xuất hiện một chủng virus cường độc với độc lực gây bệnh quá lớn mà vacxin chứa HVT đã không đủ sức bảo hộ toàn bộ đàn gà. Nên chăng anh chị phải dùng vacxin nhị giá chứa HVT và AMDV hoặc AMDV.
Khả năng kháng bệnh của mỗi cá thể trong cùng một đàn có cùng điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng và được tiêm phòng bệnh Marek phụ thuộc vào tính cá biệt, cơ địa riêng biệt của mỗi cá thể gà.
Chúng ta phải ghi nhớ trong mỗi gà của đàn gà đã được tiêm phòng, vacxin Marek chỉ khống chế và triệt tiêu khả năng gây khối u do virus gây bệnh tạo ra chứ không có khả năng đào thải được virus cường độc ra khỏi cơ thể gà. Đây là điểm khác biệt hoàn toàn trong cơ chế miễn dịch của bệnh Marek so với các bệnh truyền nhiễm khác. Điều đó có nghĩa là mỗi cơ thể gà có khả năng tồn tại song song 3 chủng virus Marek:
HVT – virus Marek trên gà tây.
MDV – virus Marek cường độc làm vacxin.
Trong quá trình tồn tại và phát triển của chúng, cả 3 loại virus đó buộc phải tham gia vào quá trình đấu tranh tồn sinh dưới tác động của 2 phía. Phía thứ nhất cả 3 loại virus đó luôn luôn bị cơ thể gà tìm cách đẩy chúng ta khỏi cơ thể, phía thứ 2 bản thân cả 3 chủng virus đều tích cực đấu tranh thủ tiêu đối phương để giành sự ưu thế trong quá trình tồn tại và phát triển. Trong quá trình đấu tranh sinh tồn phức tạp đó nhiều vấn đề có thể xảy ra:
Hoặc là HVT ngày càng yếu đi và khả năng đáp ứng miễn dịch ngày càng kém.
Hoặc là AMDV và MDV đột biến sinh ra chủng MDV có độc lực cao mà HVT và AMDV không đủ khả năng khống chế.
Cho đến nay chưa ai chứng minh được HVT bị giảm hiệu lực, mà chỉ có những phát hiện một số chủng virus Marek có độc lực rất lớn như MDS, Md11, có khả năng gây chết 100% số gà bị nhiễm.
Như phân tích ở trên thì cả HVT và cả AMDV chỉ ngăn chặn sự hình thành khối u do MDV cường độc tạo ra chứ không ngăn cản được sự thâm nhiễm và phát triển MDV trong cơ thể gà, HVT và AMDV dù với khối lượng đông gấp nhiều lần và nghiên cứu không đủ khả năng đẩy MDV ra khỏi cơ thể gà. Chính vì thế một số gà vẫn bị Marek mặc dù chúng đã được tiêm phòng.
Nói tóm lại đàn gà đã được tiêm phòng vacxn đơn giá hay nhị giá chống bệnh Marek thì vẫn có một số gà bị bệnh Marek.
Việc tiêm phòng nhắc lại lần 2, lần 3 vacxin Marek vào các ngày 1, 7, 14, 21 ngày tuổi hay việc hàm lượng virus PFU trong mỗi liều cacxin hay tăng gấp 2 – 3 lần liều vacxin cho mỗi lần tiêm đã được Lê Văn Năm và nhiều tác giả khác nghiên cứu khá kỹ. Nhưng họ đầu kết luận: có cải thiện hiệu quả phòng bệnh được một chút, nhưng khi tính toán hiệu quả thì chẳng hơn được bao so với việc tiêm phòng 1 lần lúc gà 1 ngày tuổi. Rõ ràng việc tiêm phòng nhắc lại đối với bệnh Marek là không cần thiết |
