Sự sinh trưởng và phát dục của thực vật ngoài việc ảnh hưởng của các điều kiện bên ngoài như nước, phân, nhiệt độ và ánh sáng ra còn chịu ảnh hưởng của một chất ngay trong cơ thể chúng, loại chất đặc biệt này được các nhà khoa học gọi là “chất kích thích sinh trưởng”. Đáng tiếc là hàm lượng chất này trong cơ thể thực vật quá ít. Theo phân tích, trong 7 triệu ngọn mầm cây ngô chỉ có 1/1000 gram mà thôi. Nhưng xin chớ coi thường con số quá nhỏ bé đó bởi nó có tác dụng kích thích sự sinh trưởng của thực vật, có nó cây trồng sẽ phát triển nhanh hơn. Do vậy, các nhà khoa học đã nghĩ cách dùng phương pháp nhân tạo để tổng hợp ra chất kích thích này. Trải qua một quá trình thí nghiệm lâu dài, cuối cùng họ đã tìm ra được vài trăm hoạt chất hoá học này, điển hình như loại “24 giọt”, “nước 245”, v.v...
Cho dù chủng loại kích thích nhiều bao nhiêu chăng nữa, chúng đều có một “tính khí” chung là khi nồng độ thấp chúng có thể kích thích thực vật sinh trưởng, nhưng khi nồng độ cao thì chúng lại giết chết thực vật. Nếu sử dụng loại thuốc “24 giọt” với nồng độ 1 x 10 -6 phun lên cây hoa hướng dương, cây sẽ phát triển rất nhanh; nhưng nếu dùng với nồng độ 1 x 10 -3 thì cây sẽ lập tức úa vàng ngay
Khi những chất kích thích này ở nồng độ thấp đi vào cơ thể thực vật, nó sẽ can dự ngay vào cơ năng trao đổi chất của cây. Lúc ấy nó sẽ làm đảo lộn quá trình chuyển hoá sinh lý bình thường của cây dẫn đến việc tích luỹ những chất có hại cho cây. Lúc này, giữa cây và chất có hại đó sẽ xảy ra một cuộc chiến gay gắt, cuối cùng phân giải chúng và thải ra khỏi cơ thể. Khi tiến hành tự bảo vệ theo bản năng, thực vật tự thân đẩy mạnh quá trình trao đổi chất để từ đó đẩy mạnh sự sinh trưởng và phát dục
Nhưng khi nồng độ các chất kích thích lên cao quá 1 x 10 -4 nó sẽ không có tác dụng kích thích sinh trưởng như nói trên, các hoạt động chất bình thường bị tấn công, gây rối loạn mạnh mẽ quá trình chuyển hoá sinh lý của thực vật. Trong tình trạng đó, tuy thực vật vẫn có bản năng chống lại lượng chất độc lớn đó, nhưng sẽ làm tiêu hao rất nhiều chất dinh dưỡng trong cây, cường độ chất giảm xuống rất mạnh tạo ra sự mất điều tiết sinh lý, sự sinh trưởng và phát dục bị ức chế. Khi liều lượng thuốc tăng lên, sự trao đổi chất bị phá vỡ, thực vật sẽ bị chết
Tác dụng kích thích, ức chế và tiêu dệt đối với thực vật của hai loại thuốc kích thích trên cũng tuỳ thao hình thái khác nhau của thực vật mà có những phản ứng khác nhau. Ví dụ như loài thực vật lá kép thì phản ứng mẫn cảm nhất, còn thực vật lá đơn thì phản ứng không lớn lắm. Do đó, hai loại thuốc này không có nguy hiểm gì nhiều lắm đối với loài thực vật lá đơn. Những người nông dân có kinh nghiệm thường lợi dụng những khác biệt nhỏ đó để dùng hai loại thuốc này để tiêu diệt loại cỏ lá kép trên những cánh đồng trồng cây lá đơn
Thực tiễn chứng minh rằng, việc ứng dụng chất kích thích sinh trưởng trong sản xuất nông nghiệp ngày càng thể hiện rõ “tài năng” của chúng. Do lượng dùng ít, cách dùng lại đơn giản, lại sản xuất được số lượng lớn nên đã trở thành trong số những biện pháp quan trọng để năng cao sản lượng lương thực |
