Lúa cỏ được phát sinh từ lúa trồng hoặc lúa hoang dã trong quá trình canh tác cho nên chúng có nhiều đặc điểm giống lúa trồng. Tuy nhiên, trên đồng ruộng, có thể phân biệt qua các đặc tính hình thái bên ngoài:

- Thường mọc cao hơn lúa trồng.

- Vỏ hạt thường có màu sậm, râu dài.

- Rụng sớm trước khi thu hoạch lúa trồng.

- Chất lượng hạt rất kém.

- Phòng trị:

- Cày ải, phơi đất, làm cỏ bằng tay.

- Khử lần lúa cỏ trên đồng trước khi thu hoạch.

- Dùng giống sạch, không để lẫn tạp lúa cỏ.

- Làm đất kỹ, cho nước vào ruộng đủ ẩm để cho hạt lúa cỏ nằm trong đất mọc trước, xử lý bằng thuốc diệt cỏ tiền nẩy mầm