Qua mô tả khá chi tiết của bạn trong thư, chúng tôi cho rằng con sâu thứ nhất mà các bạn hỏi là con sâu đục trái (Dudua sp.). Con trưởng thành là một loại ngài có kích thước nhỏ, thân dài khoảng 7-8mm, sải cánh rộng khoảng 13-14mm, cách có màu tối, trên có nhiều màu xám, đen, nâu vàng pha lẫn nhau.
Sâu non của sâu đục trái có cơ thể rất nhỏ, sâu dài khoảng 15mm, màu nâu đỏ đậm (ảnh 36a, 36b), khi chuẩn bị hoá nhộng có màu xanh vàng, đầu màu đen. Khi bổ trái ra các bạn sẽ thấy con sâu di chuyển rất nhanh chui vào các chỗ kín để chạy trốn. Sâu non gây hại cho cả bông và trái mận, từ khi bông sắp rụng nhuỵ cho đến khi trái chín, làm cho bông khô và rụng. Với trái sau khi nở sâu đục chui vào bên trong trái ăn phá làm cho trái bị hư hỏng không ăn được. Trong quá trình sống chúng thải ra những cục phân nhỏ li ti như hạt dền màu nâu đen ngay bên trong trái. Khi đẫy sức sâu chui ra ngoài xếp mép lá lại hoá nhộng bên trong. Loài sâu này có thể gây hại quanh năm, nhưng tập trung chủ yếu trong mùa khô, còn trong mùa mưa tác hại của chúng thường không nhiều.
Loại sâu thứ hai mà các bạn hỏi là con ruồi đục trái (Bactrocera dorsalis). Con mẹ của chúng là một loại ruồi, cơ thể có màu nâu nhạt, mặc dù là ruồi nhưng nhìn chúng có vẻ giống con ông nhiều hơn. Con cái dùng ống đẻ trứng chọc thủng vỏ trái rồi đẻ trứng vào bên trong thành từng ổ 5-10 quả bên dưới vỏ trái. Sau khi đẻ khoảng 2 ngày thì trứng nở ra con ấu trùng , ấu trùng là một loài dòi, màu trắng vàng lợt. Kích thước cơ thể rất nhỏ, chỉ dài bằng khoảng phân nửa con sâu đục trái. Sau khi nở con dòi đục sâu vào bên trong ăn phá, làm cho trái bị hư thối không thể ăn được (ảnh 36c). Đẫy sức dòi đục vỏ trái chui ra ngoài rồi chui vào đất để làm nhộng. Ngược với sâu đục trái, ruồi đục trái gây hại nhiều trong mùa mưa, còn trong mùa khô tác hại của chúng không nhiều lắm.
Để hạn chế tác hại của sâu, các bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:
1. Biện pháp chung cho cả 2 loại:
- Nếu điều kiện cho phép, sau khi tượng trái, dùng bao giấy, bao nolon, bao chuyên dùng…bao chùm trái lại, nếu làm được thì biện pháp này sẽ có tác dụng rất cao.
- Cắt tỉa những cành, nhánh không cần thiết, tạo cho vườn luôn sạch sẽ, thông thoáng, hạn chế nơi cư trú của con trưởng thành.
- Thu nhặt hết những trái rụng dưới gốc đem tiêu huỷ để tiêu diệt sâu, dòi bên trong trái.
2. Đồi với sâu đục trái:
Thường xuyên kiểm tra vườn mận, nếu thấy có khoảng 5% số bông hoặc 5% số trái vừa mới tượng bị sâu hại thì có thể sử dụng một trong những loại thuốc sau đây để diệt sâu như: Decis 2,5EC; Fastac 5EC; Vifast 5ND; Sherpa 10EC/25EC; Cyperan 5EC/10EC/25EC; Polytrin C 440EC; Polttrin P 440EC…để bảo đảm an toàn cho người ăn tuyệt đối không phun xịt thuốc khi sắp được thu hoạch. Nếu có xịt ở giai đoạn trước đó thì phải đảm bảo thời gian cách ly của thuốc.
3. Đối với ruồi đục trái.
- Thu hái trái sớm hơn bình thường, không để trái chín leo quá lâu trên cây.
- Dùng thuốc VIZUBON-D để dẫn dụ và tiêu diệt con trưởng thành.
Khi trái mận sắp thu hoạch mới bị dòi gây hại nhiều, vì thế không nên phun xịt thuốc hoá học trực tiếp lên cây, vì vỏ trái mận rất mỏng, thuốc dễ dàng ngấm vào bên trong gây độc cho người ăn |